Schuldenproblematiek in Nederland oplossen is een fluitje van een cent

Staatssecretaris van Ark reageert op de kritiek die ze krijgt van de Ombudsman. Volgens de ombudsman wordt er door de verschillende overheidsinstanties veel te weinig samengewerkt, er is veel onduidelijkheid voor mensen met schulden en te weinig persoonlijk contact met medewerkers.

Van Ark: “Mensen bij wie het water tot aan de lippen staat, mogen niet nog dieper in de problemen komen. Ook niet door toedoen van de overheid. Het is terecht dat de Ombudsman hier aandacht voor vraagt. De voorstellen die de Ombudsman doet, kunnen helpen om mensen met schulden beter te beschermen.”

Voor veel CFO’s en Credit Managers was de crisis een mooie aanleiding om werkprocessen radicaal te automatiseren waarbij er meer moest worden gestuurd op zelfservice en zelfredzaamheid bij de klant. Als gevolg waren er vele reorganisaties in het afgelopen decennium. Dit heeft in veel gevallen geleid tot minder capaciteit en kunde om goed met de klant te communiceren. En nu staan we aan de vooravond van een “mooie” nieuwe ontwikkeling. De technologie gaat de mens nog verder vervangen met robotisering en artificial intelligence. De kaasschaaf kan er weer fijntjes overheen.

In 2009 werd Certin opgericht, 1 jaar na het ontstaan van de crisis. Certin had een eigen kijk op betalingsachterstanden. Een betalingsachterstand is een goede aangelegenheid om te werken aan de relatie met de klant met als doel klantloyaliteit. Door een echt gesprek aan te gaan en dus ook goed te luisteren naar de klant (of burger) achterhaal je in welke situatie de klant zit. In 9 van de 10 gevallen kan een oplossing worden gevonden voor een betalingsachterstand. Dat is volgens Certin van buiten naar binnen kijken: Verplaats je in de situatie van de klant. Je wilt als klant goed geholpen worden en aandacht krijgen voor jouw situatie en daarbij met respect worden behandeld. Het zou mooi zijn als de overheid ook meer haar verantwoordelijkheid neemt door de burger proactief te benaderen en te helpen met betalen. We zien gelukkig dat er een cultuuromslag gaande is en dat (lokale) overheden die uitdaging aangaan al dan niet met behulp van Certin. Tegelijkertijd zijn er ook nog genoeg hardliners en vooroordelen bij de mensen die heel lang werkzaam zijn op het gebied van de invordering van gemeentelijke belastingen. Waarom neemt de regering hier niet veel meer het initiatief waarmee zij het goede voorbeeld geeft om deze cultuuromslag te versnellen?

Mensen met schulden bij overheidsinstanties komen vaak in een mistig moeras terecht. Er wordt wollige taal gebruikt die mensen niet begrijpen. Het is ook in veel gevallen niet duidelijk dat men een betalingsregeling kan treffen. Het is dan logisch als ze de zorgpremie niet kunnen betalen, ze dit proberen te dekken met bijvoorbeeld de huurtoeslag.

Het zijn bekende problemen waar al lang en veel over is gezegd en geschreven, maar hoe gaan we dit nu oplossen? Gelukkig zijn er organisaties die pragmatisch denken over schuldenproblematiek. Geld dat je niet op je rekening hebt staan kun je ook niet uitgeven. De stichting Vaste Lasten Pakket gaat een pilot uitvoeren in Den Haag bij huishoudens met beginnende schulden. Bij deze pilotgroep worden de vaste lasten/premies direct betaald door de werkgever of uitkerende instantie. Men houdt in feite alleen nog leefgeld over waardoor men veel minder in de verleiding komt om geld aan andere zaken uit te geven. Hoe simpel kan het zijn? Gaat de voorgestelde wettelijke afkoelingsperiode het probleem oplossen? Nee uiteraard niet, want de schuld blijft bestaan. Maar het is wel goed om mensen met schulden uit een stress situatie te halen zodat ze tijd krijgen om hulp in te schakelen. En wat gebeurt er vervolgens met de schuld als er geen actie wordt genomen? De Belastingdienst eet eerst de ruif leeg en de gerechtsdeurwaarders mogen de kruimels met elkaar gaan verdelen. Maar omdat er aan de schuld een nog veel groter bedrag aan deurwaarderskosten is toegevoegd zal het aflossen of de beslaglegging nog lange tijd duren.

Laten we de overheidsvorderingen nu eens gelijk gaan stellen aan die van de andere schuldeisers. Vervolgens stellen we per schuldenaar 1 onafhankelijke partij aan die de vorderingen voor meerdere schuldeisers gaat afhandelen. Hiermee voorkomen we de stapeling van kosten en worden schulden sneller afgelost. Als de overheid en andere schuldeisers meer inzetten op vroegtijdig persoonlijk contact wordt voorkomen dat achterstanden oplopen. Het oplossen van schuldenproblematiek in Nederland moet beter en kan beter. Er zijn veel initiatieven en ideeën hoe we dit kunnen aanpakken. De overheid is aan zet om het dossier naar zich toe te trekken en concreet te worden in de uitvoering. Een fluitje van een cent toch?