Pilot Gemeente Amsterdam: gemeentelijke belastingen als signaalpartner bij vroegsignalering

De gemeentebelastingen zijn op dit moment geen signaalpartner voor vroegsignalering. Een gemiste kans, want voor het terugdringen van problematische schulden in Nederland, is het van cruciaal belang om zoveel mogelijk vaste lasten partners samen te laten werken. Alleen dan kun je tijdig signaleren én de juiste hulp verzorgen. Maar er is hoop. In de gemeente Amsterdam draait sinds begin dit jaar een experimentele pilot, waarbij signalen uit het fiscale domein wel leiden tot signalen en persoonlijk contact, uitgevoerd door Certin. We spreken met Rob Vis, Project Manager Incasso & Invordering bij de Gemeente Amsterdam, over de urgentie van deze pilot.

Vroeg Eropaf

“Eigenlijk handelen we sinds 2011 op deze manier,” opent Rob het gesprek. “In de gemeenteraad is toen al besloten dat we de Amsterdammer niet nodeloos met kosten op willen zadelen. Dat betekent dat we onze burgers gewoon op tijd willen waarschuwen als er een aanmaning of dwangbevel aan zit te komen. Elke maand, gaat er voor 200 posten een signaal naar Team Vroeg Eropaf, gebaseerd op een aantal criteria die indicatie zijn van mogelijke problematische schulden.” Het project kwam echter een jaar stil te liggen, omdat de overheid in januari 2021 in de nieuwe wet schuldhulp heeft bepaald, dat het totale fiscale domein niet meedoet als vroegsignaleringspartner.

Pilot met Certin

“Om meteen positief te beginnen; het resultaat van de pilot is dat er signalen zijn opgevolgd, door zowel Certin als door maatschappelijk werk. Daarmee is direct aangetoond dat het een zinvolle exercitie is.” vertelt Rob. “Bijvangst is dat er betalingsregelingen zijn getroffen, maar dat is helemaal niet het primaire doel van de pilot. Het gaat ons erom dat we in contact komen met deze burgers en erger voorkomen. Door een kwijtscheldingstraject op te starten of door te verwijzen naar het juiste loket.” 

Natuurlijk zijn er ook nog uitdagingen te beslechten. Rob weet waar de schoen nog wringt: “De kwaliteit van je data is ontzettend belangrijk. En daar ligt voor veel gemeenten nog een uitdaging. Kun je het goed ontsluiten? Kun je de juiste selectie maken? Kun je signalen afgeven, maar ook de terugkoppeling op die signalen weer opnemen in je administratie? Daar valt nog een slag te maken.”

“Ook op het gebied van uniformiteit zijn er uitdagingen.” vervolgt Rob. “Idealiter hanteren we straks landelijk dezelfde selectiecriteria op basis waarvan we signalen afgeven en contact opstarten. In de pilot zitten daar al wat verschillen tussen de gemeenten, waarvan het risico bij een landelijke uitrol is dat de burger het niet goed begrijpt.”

Persoonlijk contact

“Vanuit de gemeente bellen over achterstanden, dat ging niet meteen zonder slag of stoot.” lacht Rob. “Toen we daarmee startten en ook in de avonden of het weekend belden met burgers in achterstand, zat mijn collega binnen een paar uur op het politiebureau, omdat men dacht aan een grootscheepse phishing-actie. Ambtenaren die bellen buiten kantoortijden? Dat kan niet kloppen.” Een aantal jaar en een hoop communicatie verder, is de Amsterdamse burger eraan gewend. “Er klinkt geen enkele wanklank meer na zo’n belronde. Sterker nog, Amsterdammers waarderen het dat je ze tijdig inlicht over aanmaningen die eraan zitten te komen.” licht Rob toe.

“Vergis je niet, we zoeken contact met een groep die vaak laaggeletterd is. We denken altijd maar dat iedereen op zijn iPhone of Samsung de hele dag op dat internet zit, maar dat is natuurlijk helemaal niet het geval. Zeker 20% van onze inwoners kan dat helemaal niet. Die hebben een oude telefoon of laptop. Die wil je dus gewoon bellen. Daarvoor is de inzet van Certin cruciaal; flexibel inzetbaar, op tijden dat we dat vanuit de gemeente niet goed kunnen faciliteren, maar waarop je wel de Amsterdammer aan de lijn krijgt. Certin belt daarbij uit naam van ons én met de mogelijkheid om meteen een oplossing te bieden.”

Landelijke uitrol

Goede resultaten, goede feedback. Wat staat de landelijke uitrol eigenlijk nog in de weg? Rob wil niet speculeren. “Er is koudwatervrees rondom de AVG, terwijl vanuit de doelbinding armoedebestrijding veel mogelijk is, als je daar ook maar de juiste aandacht aan schenkt in je DPIA (Data Protection Impact Assessment).”

Er is ook een praktische uitdaging die een landelijke uitrol straks kan bemoeilijken. Want één ding is zeker, deze ontwikkeling zal hoe dan ook leiden tot meer signalen die moeten worden opgevolgd door maatschappelijk werkers bij gemeenten, of externe partners. Dat terwijl er met het huidige volume al uitdagingen zijn om voldoende in contact te komen. Daarbij is de verwachting dat het aantal signalen alleen maar verder zal stijgen, als gevolg van de toenemende druk op de koopkracht. “Dat betekent dat je goed moet kijken naar wie je benadert, en hoe. Externe partners zoals Certin zijn daarbij voor ons in ieder geval onmisbaar.” besluit Rob het gesprek.